W odpowiedzi na wieloletnie apele sektora rolnego oraz państw członkowskich, Komisja Europejska przedstawiła 16 grudnia długo oczekiwany pakiet zmian legislacyjnych w ramach inicjatywy Omnibus – Omnibus Food & Feed Safety. Nowe regulacje, nawiązujące do ogłoszonej w lutym 2025 roku „Wizji dla rolnictwa i żywności”, mają na celu redukcję obciążeń administracyjnych przy jednoczesnym zachowaniu najwyższych standardów bezpieczeństwa żywności, pasz oraz ochrony środowiska. Branża wskazuje, że jest to niezbędny krok w obliczu kurczącego się rynku substancji czynnych.
Sytuacja na rynku środków ochrony roślin w Unii Europejskiej jest krytyczna.
W ciągu ostatnich sześciu lat nie zatwierdzono w UE żadnej nowej chemicznej substancji czynnej, podczas gdy z rynku wycofano ich ponad 104, w tym także rozwiązania biologiczne. Brak stabilnych ram regulacyjnych sprawia, że alternatywne rozwiązania nie pojawiają się wystarczająco szybko, co bezpośrednio uderza w rentowność produkcji rolnej i bezpieczeństwo żywnościowe.
Z uznaniem odnosimy się do zaproponowanych przez Komisję Europejską uproszczeń w ramach pakietu Omnibus Food and Feed Safety, które stwarzają istotną przestrzeń do dalszego kształtowania regulacji w sposób bardziej oparty na dowodach naukowych i realiach praktyki rolniczej.
– komentuje Małgorzata Bojańczyk, Dyrektor Generalna Polskiego Stowarzyszenia Ochrony Roślin (PSOR).
To ważny sygnał w kierunku budowy nowoczesnych, przewidywalnych i proporcjonalnych ram prawnych, odpowiadających na potrzeby rolników i całego sektora. Takie podejście sprzyja szybszemu udostępnianiu innowacyjnych rozwiązań, poszerza wachlarz dostępnych narzędzi ochrony upraw i wspiera rozwój zrównoważonego oraz konkurencyjnego rolnictwa w Unii Europejskiej.
– dodaje Małgorzata Bojańczyk.
Zasadniczym celem pakietu Omnibus Food & Feed Safety jest usunięcie zbędnych barier biurokratycznych, które w ostatnich latach ograniczały wprowadzanie innowacji do europejskiego rolnictwa. Propozycja Komisji zakłada nowelizację kluczowych aktów prawnych, m.in. dotyczących ochrony roślin (rozporządzenie 1107/2009 oraz 396/2005), co ma doprowadzić do doprecyzowania i unowocześnienia przepisów regulujących rynek środków ochrony roślin.
Wśród priorytetowych zmian zawartych w pakiecie Omnibus znalazło się przyspieszenie procesu rejestracji biologicznych środków ochrony roślin poprzez wprowadzenie jasnych definicji i dedykowanych mechanizmów. Równie istotne jest usprawnienie procedur zatwierdzania i odnawiania zezwoleń dla wszystkich środków ochrony roślin (zarówno chemicznych, jak i biologicznych), tak, aby procesy te były bardziej ukierunkowane i efektywne. Komisja planuje również dostosowanie standardów dotyczących pozostałości środków w produktach importowanych, co ma zapewnić europejskim rolnikom równe warunki konkurencji.
Eksperci podkreślają jednak, że same propozycje to dopiero początek drogi. Aby pakiet Omnibus przyniósł realne korzyści, uproszczenia muszą objąć pełen wachlarz narzędzi niezbędnych do integrowanej ochrony roślin.
Oczekiwanie większych efektów przy mniejszej liczbie narzędzi nie sprawdzi się w przypadku rolników.
– zwraca uwagę Olivier de Matos, dyrektor generalny CropLife Europe.
Pakiet Omnibus pomaga unowocześnić przepisy UE, dzięki czemu innowacyjne rozwiązania oparte na nauce szybciej trafiają na pola, przy jednoczesnym utrzymaniu wysokich standardów bezpieczeństwa.
– dodaje.
Najbliższe miesiące będą decydujące dla ostatecznego kształtu regulacji. Propozycje Komisji trafią teraz do konsultacji z Parlamentem Europejskim, a równolegle rozpoczną się prace nad aktami wykonawczymi i wytycznymi. Branża ochrony roślin deklaruje gotowość do merytorycznego dialogu, aby finalne rozwiązania łączyły wysokie standardy ochrony zdrowia i środowiska z konkurencyjnością unijnego rolnictwa. Omnibus ma szansę stać się fundamentem bardziej nowoczesnych i przewidywalnych ram regulacyjnych w Europie.
