Zdrowie naszej planety oraz człowieka zależy od roślin. Z jednej strony pełnią one najważniejszą funkcję dla ekosystemu produkując 98 proc. tlenu, z drugiej w 80 proc. stanowią podstawę naszej żywności. Co więcej poprawiają jakość powietrza, którym oddychamy i pomagają walczyć ze skutkami zmian klimatu. Niestety działalność człowieka oraz postępujące globalne ocieplenie sprawiają, że rośliny znajdują się pod silną presją: nieprzewidywalnych zmian pogodowych (silnych wiatrów, obfitych ulew czy suszy) oraz szkodników.
Uprawiane przez człowieka rośliny stanowią bezpośrednio lub pośrednio nasze pożywienie, ale nie jesteśmy ich jedynym konsumentem. Konkurujemy bowiem m.in. z owadami, bakteriami i grzybami, dlatego tak ważna jest zrównoważona ochrona roślin. Nowoczesne rolnictwo zapewnia rolnikom dostęp do wielu narzędzi ochrony roślin – od metod niechemicznych, aż po rozwiązania cyfrowe. Niezależnie którą metodę wybiorą, mogą zachować balans między dochodowością uprawy, zmniejszeniem strat spowodowanych przez choroby i szkodniki i dbałością o środowisko.
Zrównoważona ochrona
Jedną z najważniejszych strategii ochrony roślin jest integrowana ochrona roślin. Jej celem jest minimalizowanie zagrożenia dla zdrowia ludzi, zwierząt oraz środowiska naturalnego i jednocześnie utrzymanie populacji chorób i szkodników poniżej progu szkodliwości oraz zabezpieczenie efektywności ekonomicznej produkcji. To sposób ochrony roślin uprawnych przed organizmami szkodliwymi, polegający na wykorzystaniu wszystkich dostępnych metod profilaktyki i ochrony roślin, w szczególności metod nie chemicznych. Takie działania pozwalają ograniczyć stosowanie chemicznych środków ochrony roślin do niezbędnego minimum. Dla rolników integrowana ochrona roślin to narzędzie i droga do zrównoważonego zwiększania produkcji oraz do zmniejszania strat spowodowanych przez owady, chwasty i choroby.
Środki ochrony roślin – ostateczne rozwiązanie
Wokół środków ochrony roślin krąży wiele mitów i przekłamań. Środki ochrony roślin stały się także dla wielu osób synonimem zła, jakie niesie współczesna cywilizacja. Najpopularniejsze z mitów dotyczą wpływu środków ochrony roślin na środowisko, braku stosowania środków ochrony roślin w rolnictwie ekologicznym czy też wpływu pozostałości pestycydów w żywności na nasze zdrowie. Lektura newsów o sensacyjnych tytułach i pseudo-porad z platform internetowych może nas prowadzić do prostego wniosku, że rolnik chcąc zebrać więcej z pola próbuje dorobić się kosztem naszego zdrowia. Ale czy rzeczywiście tak jest? Odpowiedź brzmi nie.
Stosowanie chemicznej ochrony roślin to dla rolników ostateczność. Strategia integrowanej ochrony roślin oparta jest bowiem na trzech podstawowych komponentach: zapobieganiu, obserwacji oraz ochronie. Zapobieganie to profilaktyka, która polega na przeciwdziałaniu rozwojowi agrofagów m.in. poprzez prawidłowy płodozmian i zapewnienie odpowiednich warunków do rozwoju organizmów pożytecznych. Obserwacja polega na monitorowaniu upraw i podejmowaniu decyzji na ich podstawie. Ochrona to zabiegi ochrony roślin przeprowadzane w ostateczności, w ramach integrowanej ochrony roślin, pierwszeństwo mają metody niechemiczne.
Zdarza się jednak czasami tak, że środki ochrony roślin są wręcz niezbędne, aby uzyskać plon o zadowalającej jakości i bezpieczny dla konsumenta. Produkty z roślin pozbawionych ochrony, a porażone np. chorobami grzybowymi, mogą zawierać mikotoksyny, które są bardzo niebezpieczne dla zdrowia człowieka. Takie produkty także bardzo źle się przechowują i przez to są narażone na utratę swoich wartości odżywczych, a w skrajnym przypadku wtórnie porażają się chorobami przez co nie nadają się do spożycia. W takich przypadkach bez środków ochrony roślin spadki plonów mogłyby być znaczące i sięgać nawet 90 proc.
Środki ochrony roślin to swoiste leki dla roślin i tak powinniśmy o nich myśleć. Są stosowane tylko wtedy, kiedy jest to potrzebne i w skrupulatnie wymierzonych dawkach. Ale zanim środek ochrony roślin trafi na rynek musi przejść długoletni proces badań i rejestracji. Proces testowania samej substancji czynnej trwa około 9 lat i składa się z około 150 badań. Sposób wykonania tych badań i każda następna faza życia produktu podlega precyzyjnie określonym unijnym regulacjom. Wszystko po to, by zapewnić odpowiedni poziom bezpieczeństwa żywności, człowieka i środowiska. Dlatego Polskie Stowarzyszenie Ochrony Roślin opracowało kompendium wiedzy, w którym wyjaśnia kluczowe mity dotyczące środków ochrony roślin pojawiające się najczęściej w debacie publicznej. Znajdziecie je tu.
