Środki ochrony roślin to obok lekarstw najbardziej kontrolowana i uregulowana prawnie gałąź przemysłu chemicznego. Polskich rolników obowiązują w tym zakresie różnego rodzaju regulacje prawne – są to zarówno przepisy europejskie, jak i krajowe.
Regulacje unijne
W celu ochrony zdrowia konsumentów i użytkowników na terenie Unii Europejskiej obowiązują:
- rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady WE 1107/2009;
- rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady WE 396/2005.
Powyższe przepisy regulują kwestie zatwierdzania substancji czynnych oraz dopuszczania do obrotu środków ochrony roślin, które te substancje zawierają. W niniejszych przepisach znajdują się również regulacje dotyczące obrotu środkami ochrony roślin, właściwego ich przechowywania czy stosowania oraz zawierają ograniczenia dotyczące maksymalnych dopuszczalnych pozostałości środków ochrony roślin w produktach. Produkty, w których dawki są przekroczone, nie mogą być wprowadzane do obrotu. Ich kontrolą i ewentualnym wycofaniem ze sprzedaży w Polsce zajmuje się m.in. Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Sanepid.
Aby środek ochrony roślin mógł być stosowany, w każdym kraju członkowskim Unii Europejskiej wydawane jest oddzielne zezwolenie na obrót. Z reguły producent decyduje, w którym kraju składa wniosek o rejestrację danego produktu. Zazwyczaj związane jest to z zastosowaniem produktu – np. nie ma uzasadnienia (również biznesowego) rejestracja w Szwecji produktu do ochrony winorośli.
Regulacje krajowe
W Polsce zasady korzystania ze środków ochrony roślin reguluje Ustawa o środkach ochrony roślin z 8 marca 2013 r. (Dz. U. 2013 poz. 455). Zobowiązuje ona rolników do ewidencjonowania zabiegów z użyciem środków ochrony roślin i ciągłego podnoszenia kwalifikacji w zakresie ich stosowania.
Co więcej, zgodnie z ustawą osoby wykonujące zabiegi ochrony roślin w rolnictwie lub w leśnictwie powinny mieć ukończone stosowne szkolenie. Od 26 listopada 2015 r. wymóg ten będzie weryfikowany także przy sprzedaży środków ochrony roślin przeznaczonych dla użytkowników profesjonalnych. Ukończenie specjalistycznego szkolenia wymagane będzie również od użytkowników profesjonalnych stosujących ś.o.r. na obszarach pozarolniczych. Użytkownik profesjonalny w przepisach ww. ustawy zdefiniowany został jako osoba fizyczna, która stosuje środki ochrony roślin w celach innych niż własne niezarobkowe potrzeby, w szczególności w ramach działalności gospodarczej lub zawodowej, w tym w rolnictwie i leśnictwie.
Więcej o wymogach dotyczących szkoleń znajdziesz TUTAJ
Lista jednostek upoważnionych do organizowania szkoleń dostępną jest na stronie internetowej Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa piorin.gov.pl.
Od 1 stycznia 2014 r. rolnicy muszą stosować się do zasad integrowanej ochrony roślin (zgodnie z postanowieniami art. 14 dyrektywy 2009/128/WE oraz rozporządzenia WE 1107/2009). Zgodnie z nimi stosowanie ś.o.r. powinno być ograniczone do niezbędnego minimum, w szczególności poprzez zredukowanie dawek lub liczby wykonywanych zabiegów.
Ponadto rolnicy są zobowiązani postępować w myśl Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej, jak również Dobrej Praktyki Ochrony Roślin. Ten pierwszy wymaga od nich postępowania zgodnego z racjonalną gospodarką nawozami, ochroną wód i gleb, zachowaniem cennych siedlisk i gatunków występujących na obszarach rolnych, ochroną walorów krajobrazu. Z kolei Dobra Praktyka Ochrony Roślin nakazuje stosowanie się do obowiązkowych dla profesjonalnych użytkowników ś.o.r. zasad integrowanej ochrony roślin. Oznacza to, że decyzje o wykonaniu zabiegów powinny być poprzedzone kontrolą, czy i jakie organizmy szkodliwe występują na roślinach i czy ma to wpływ na wydajność ekonomiczną produkcji.
Pobierz infografikę Integrowana ochrona roślin
Jak powstają zdrowe pomidory?
Soczyste, smaczne, pachnące, jędrne i niezwykle zdrowe. Są cennym źródłem likopenu, potasu a także witamin C i E oraz beta-karotenu, które wspierają nasze zdrowie. Chętnie uprawiamy je w naszych ogródkach i niemal codziennie goszczą na naszych stołach. Mowa oczywiście...
Prof. Mrówczyński: Brak skutecznej ochrony przed agrofagami nowym wyzwaniem dla rolników
Ostatnie trzy lata to dla rolnictwa i ochrony roślin wiele wyzwań: wdrażanie Europejskiego Zielonego Ładu, pandemia Covid-19, wojna w Ukrainie i przede wszystkim zmiana klimatu (wzrost temperatury i związane z nią susze, nowe agrofagi w uprawach). Jak więc rolnik...
Wakacje na wsi? Sprawdź, czy twoje dzieci są bezpieczne
Prowadzenie gospodarstwa rolnego stawia przed rolnikami wiele wyzwań. Ważnym aspektem pracy w rolnictwie jest dbanie o bezpieczeństwo, zwłaszcza jeśli w gospodarstwie przebywają dzieci. Letnie miesiące nakładają na siebie wzmożoną pracą rolników i wakacje dzieci,...