Integrowana ochrona roślin jest od 2014 roku obowiązkiem każdego profesjonalnego użytkownika środków ochrony roślin. Polega ona na wykorzystaniu w ochronie roślin w pierwszej kolejności wszystkich dostępnych metod niechemicznych. Zaliczyć można do nich między innymi metody biologiczne, na przykład zyskujące w ostatnich latach coraz większą popularność biologiczne środki ochrony roślin.
Biologiczne środki ochrony roślin a integrowana ochrona roślin
Jednym z filarów integrowanej ochrony roślin jest monitoring, czyli prowadzenie obserwacji upraw. Obserwacja roślin i pojawu zagrożeń pomaga w porę zauważyć problem i ustalić najlepszy moment do rozpoczęcia ochrony.
Odpowiednio wczesne wykrycie choroby lub szkodnika zwiększa szansę na zadowalającą skuteczność biologicznych środków ochrony roślin, które w większości charakteryzują się działaniem zapobiegawczym i stanowią potencjalną alternatywę dla „konwencjonalnych” – chemicznych środków. Ich „aktywnymi składnikami” są organizmy żywe lub preparaty, które powstały na ich bazie. Cykl życia biologicznych środków ochrony roślin przebiega podobnie jak w przypadku „konwencjonalnych” środków ochrony roślin. Przechodzą one proces rejestracji i zanim zostaną dopuszczone do obrotu i stosowania, są skrupulatnie badane i oceniane przez ekspertów, m.in. pod kątem wpływu na środowisko.
Biologiczne środki ochrony roślin mają wiele zalet: często są mniej toksyczne dla organizmów niebędących przedmiotem zwalczania i dla środowiska, szybciej rozkładają się w środowisku, zmniejszają ryzyko występowania pozostałości, mogą także precyzyjniej zwalczać określone szkodniki, chwasty lub choroby, ograniczając potrzebę stosowania preparatów o szerszym spektrum działania. Natomiast ich stosowanie wymaga odpowiedniej wiedzy.
5 rzeczy, które trzeba wiedzieć stosując biologiczne środki ochrony roślin
Decydując się na zastosowanie biologicznego środka ochrona roślin warto zwrócić szczególną uwagę na kilka ważnych aspektów dotyczących jego zakupu:
- produkty zakupić u profesjonalnego dostawcy, który będzie miał odpowiednią wiedzę na temat specyfiki produktu, przede wszystkim tego w jaki sposób dany preparat powinien zostać zastosowany oraz jak go przechowywać,
- upewnić się, że środek, który chcemy kupić który jest produktem zarejestrowanym w Polsce jako środek ochrony roślin, to znaczy czy znajduje się w rejestrze środków prowadzonym przez Ministerstwo Rozwoju i Rolnictwa Wsi. Rejestr znajduje się tutaj.
Aby zapewnić bezpieczeństwo ludzi i środowiska oraz wysoką skuteczność biologicznych środków ochrony roślin należy stosować je w sposób prawidłowy, to znaczy zgodnie z prawem i instrukcją stosowania. Środki prawidłowo stosowane są bezpieczne dla środowiska i organizmów pożytecznych, w tym mikroorganizmów glebowych. Przed zastosowaniem preparatu należy pamiętać o 5 ważnych rzeczach:
- Etykieta produktu. Biologiczne środki ochrony roślin zawsze należy stosować zgodnie z etykietą-instrukcją produktu.
Przed użyciem należy zapoznać się z etykietą-instrukcją produktu. Etykieta zawiera wytyczne jak prawidłowo zastosować preparat oraz informacje na temat niezbędnych środków ostrożności. W szczególności należy zwrócić uwagę na informacje dotyczące:
- koncentracji i dawki preparatu,
- sposobu użycia, m.in. kolejność dodania preparatu do zbiornika opryskiwacza, liczba zabiegów i interwał pomiędzy zabiegami,
- ostrzeżeń i środków ostrożności,
- instrukcji pierwszej pomocy,
- kompatybilności z innymi produktami,
- daty ważności i warunków przechowywania.
Każdy producent opisuje te kwestie bardzo dokładnie i aby uzyskać wysoką skuteczność preparatu należy bezwzględnie zastosować się do wymagań określonych w etykiecie. Zawsze także warto poradzić się producenta w przypadku jakichkolwiek wątpliwości.
- Biologiczne środki ochrony roślin należy odpowiednio przechowywać, aby zapewnić ich wysoką skuteczność.
W etykiecie produktu znajdują się informacje w jakich warunkach powinny być przechowywane biologiczne środki ochrony roślin. Należy zwrócić uwagę zwłaszcza na preparaty, które zawierają żywe mikroorganizmy, często mają one specyficzne wymagania odnośnie do przechowywania. Przykładowo, optymalny zakres temperatury w magazynie może być węższy i wynosić od 4°C do 20°C. Przechowywanie tych produktów w nieodpowiednich warunkach może wpłynąć negatywnie na żywotność mikroorganizmów, a tym samym na ich jakość i skuteczność.
W przypadku biologicznych środków ochrony roślin warto również zwrócić uwagę na okres trwałości produktu, który z uwagi na zawartość żywych mikroorganizmów może być znacznie krótszy niż w przypadku środków chemicznych. Po otwarciu preparatu przestaje on być sterylny, a koncentracja mikroorganizmów może ulec spadkowi poprzez zanieczyszczenie innymi drobnoustrojami, co z kolei może spowodować znaczny spadek skuteczności produktu.
- Przygotowanie do oprysku. Należy pamiętać o odpowiednim przygotowaniu cieczy roboczej i prawidłowej aplikacji biologicznego środka ochrony roślin.
Należy zwrócić uwagę na wskazówki zawarte w etykiecie dotyczące prawidłowego przygotowania roztworu do oprysku, ponieważ mogą się różnić w zależności od formulacji preparatu, m.in. mieszalności z produktami chemicznymi, jakości wody czy kolejności dodania do opryskiwacza.
- Niektóre produkty wymagają wcześniejszego wstępnego przygotowania zawiesiny zanim zostaną dodane do zbiornika opryskiwacza.
- Przygotowując ciecz do oprysku warto też zwrócić uwagę na pH roztworu, które również jest kluczowe do zachowania żywotności mikroorganizmów oraz skuteczności preparatu.
- Wymieszanie preparatu z innymi środkami chemicznymi może skutkować obniżeniem jakości, a tym samym skuteczności preparatu, dlatego należy dokładnie zapoznać się ze wskazaniami w etykiecie.
- Bezpieczeństwo. Stosując biologiczne środki ochrony roślin należy bezwzględnie pamiętać o zachowaniu zasad bezpieczeństwa.
Nie należy ulegać złudzeniu, że biologiczne środki ochrony roślin nie wymagają stosowania odzieży ochronnej. Podczas stosowania tych produktów należy pamiętać o stosowaniu odpowiedniej, tylko i wyłącznie certyfikowanej odzieży ochronnej, m.in.:
- kombinezonu ochronnego,
- rękawic,
- maski,
- gogli,
- nakrycia głowy,
- odpowiedniego obuwia.
Po skończonym zabiegu należy umyć ciepłą wodą z mydłem ręce i całe ciało. Ubrania, które mogły mieć kontakt z cieczą należy dokładnie wyprać.
- Czas i warunki atmosferyczne. Biologiczne środki ochrony roślin należy stosować w odpowiednim czasie i przy dogodnych warunkach atmosferycznych.
Na skuteczność stosowanego środka duży wpływ warunki atmosferyczne w trakcie zabiegu. Obecnie większość zabiegów z użyciem biologicznych środków ochrony roślin wykonuje się w szklarniach bądź tunelach, gdzie możliwe jest sterowanie temperaturą czy wilgotnością powietrza. Chcąc stosować biologiczne środki ochrony roślin w uprawach w gruncie należy pamiętać, aby nie stosować produktów podczas silnego nasłonecznienia, podczas ulewnych deszczy i silnego wiatru. Stosowanie biologicznych środków przy niekorzystnych warunkach atmosferycznych może wpłynąć negatywnie na ich skuteczność, a co więcej może stwarzać ryzyko skażenia środowiska.
Duże znaczenie w stosowaniu biologicznych środków ochrony roślin ma również prawidłowa aplikacja. Przykładowo, niektóre preparaty, w zależności od tego w jakiej uprawie ma być zastosowany, należy wymieszać z glebą, inne należy aplikować przez system nawadniający, a jeszcze inne – za pomocą opryskiwacza polowego przy użyciu rozpylaczy grubokroplistych.
Należy również pamiętać, że w przypadku biologicznych środków ochrony roślin obowiązuje również okres karencji i prewencji, który może różnić się w zależności od preparatu i rodzaju roślin i zawsze określony jest w etykiecie produktu. Okres karencji jest to czas, który musi upłynąć od ostatniego zabiegu z zastosowaniem środka ochrony roślin do momentu bezpiecznego zbioru roślin przeznaczonych do spożycia (np. owoców lub warzyw). Okres prewencji jest to czas, który musi upłynąć między zabiegiem z użyciem środka ochrony roślin a momentem wejścia na plantację czy też pierwszym oblotem roślin kwitnących przez pszczoły, zapobiegający ich zatruciu.
