W latach 90. w Polsce zaczęto wdrażać zasady integrowanej ochrony roślin – podejścia, które dziś stanowi podstawę zrównoważonego rolnictwa i jest obowiązkiem prawnym dla wszystkich profesjonalnych użytkowników środków ochrony roślin. To strategia ochrony upraw przed agrofagami, która zakłada łączenie różnych metod, przy czym pierwszeństwo mają rozwiązania niechemiczne. Celem jest skuteczna ochrona roślin przy jednoczesnym ograniczeniu wpływu na środowisko, ludzi i zwierzęta.
W tym samym czasie powstało Polskie Stowarzyszenie Ochrony Roślin (PSOR), które od 30 lat promuje odpowiedzialne stosowanie środków ochrony roślin i wspiera rozwój nowoczesnego, bezpiecznego rolnictwa.
Jakie metody ochrony roślin stosują dziś rolnicy?
W ramach integrowanej ochrony roślin rolnicy korzystają dziś z szerokiego wachlarza metod, które wzajemnie się uzupełniają. Do podstawowych należą rozwiązania agrotechniczne, m.in.: mechaniczne niszczenie chwastów, usuwanie porażonych roślin, stosowanie pułapek, czy odpowiedni płodozmian. Wykorzystywane są również metody fizyczne, takie jak wysokie lub niskie temperatury czy promieniowanie.
Coraz częściej rolnicy sięgają także po rozwiązania biologiczne, oparte na wykorzystaniu naturalnych wrogów agrofagów m.in drapieżnych owadów i roztoczy, a także bakterii, wirusów i grzybów. Wśród środków bazujących na mikroorganizmach znajdują się preparaty działające selektywnie, które zwalczają określone agrofagi, jednocześnie nie szkodząc organizmom pożytecznym, takim jak zapylacze.
Ważnym elementem nowoczesnej ochrony roślin są także same środki chemiczne, stosowane wtedy, gdy inne metody nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. Dzisiejsze preparaty to efekt zaawansowanych badań, rozwoju chemii i biotechnologii. Są bardziej selektywne, precyzyjne i bezpieczne – działają tylko tam, gdzie trzeba, i w mniejszych dawkach niż kiedyś. Ich stosowanie podlega rygorystycznym regulacjom i stale rosnącym wymaganiom środowiskowym. Dzięki temu możliwe jest skuteczne ograniczanie presji agrofagów przy jednoczesnym poszanowaniu bioróżnorodności i zdrowia ludzi.
Innowacje w ochronie roślin
Postęp w chemii i biotechnologii to tylko jedna strona zmian. Równolegle rozwijają się narzędzia cyfrowe, które wspierają codzienną praktykę rolniczą. Sztuczna inteligencja, czujniki IoT, autonomiczne maszyny czy precyzyjne systemy aplikacji środków ochrony roślin to rozwiązania, które umożliwiają trafniejsze decyzje, ograniczenie zużycia substancji czynnych i zwiększenie skuteczności zabiegów.
Technologia poprawia także bezpieczeństwo pracy. Jako stowarzyszenie wspieramy wdrażanie nowych technologii w praktyce. Przykładem są systemy zamkniętego transferu (Closed Transfer Systems – CTS), które pozwalają bezpiecznie przelać środek do opryskiwacza bez kontaktu z jego stężoną formą. Do 2030 roku CTS będą dostępne dla wszystkich rolników w Unii Europejskiej.
Praktyczne wsparcie dla rolników
Skuteczna i bezpieczna ochrona roślin wymaga nie tylko odpowiednich narzędzi, ale także wiedzy i odpowiedzialnego podejścia. Od 30 lat kompleksowo wspieramy rolników w stosowaniu środków ochrony roślin zgodnie z prawem i zasadami zrównoważonego rolnictwa.
Bezpieczna uprawa
Odpowiedzialne stosowanie środków ochrony roślin zaczyna się już na etapie zakupu. Niestety na rynku pojawiają się podrabiane produkty, które mogą być nieskuteczne, a nawet niebezpieczne – dla ludzi, zwierząt i środowiska. Dlatego stworzyliśmy platformę bezpiecznauprawa.org, której celem jest wspieranie świadomych decyzji zakupowych. Rolnicy znajdą tam praktyczne wskazówki, jak rozpoznać oryginalny środek ochrony roślin i na co zwrócić uwagę, by kupować bezpiecznie i zgodnie z przepisami.
Akademia PSOR
Zarówno środki chemiczne, jak i biologiczne wymagają świadomego i bezpiecznego stosowania. Rolnik musi znać obowiązujące przepisy, zasady bezpieczeństwa i dobre praktyki. Akademia PSOR to bezpłatna platforma e-learningowa, która pomaga zdobyć niezbędną wiedzę i podnieść kompetencje w zakresie integrowanej ochrony roślin.
System PSOR
Odpowiedzialne rolnictwo to także właściwe postępowanie z opakowaniami po środkach ochrony roślin. Zgodnie z przepisami, opakowania po środkach toksycznych i bardzo toksycznych muszą zostać zwrócone do punktu sprzedaży. System Zbiórki Opakowań PSOR, który utworzyliśmy w 2004 roku, pomaga spełnić rolnikom te prawny obowiązek i umożliwia bezpłatny i zgodny z prawem zwrot opakowań.
Kodeks dobrej współpracy rolników i pszczelarzy
Zrównoważone rolnictwo to także odpowiedzialne relacje. W ramach kampanii Pomagamy pszczołom bez lipy wspólnie z partnerami branżowymi opracowaliśmy Kodeks dobrej współpracy rolników i pszczelarzy na rzecz owadów zapylających. Dokument zawiera konkretne zasady, które wspierają codzienną komunikację, ułatwiają planowanie zabiegów i pomagają chronić zapylacze w krajobrazie rolniczym. To narzędzie, które wzmacnia wzajemne zaufanie i promuje praktyki korzystne dla obu stron.
30 lat działania na rzecz zrównoważonego rolnictwa
Od 1995 roku wspieramy rolników w bezpiecznym i odpowiedzialnym stosowaniu środków ochrony roślin – od działań edukacyjnych, przez tworzenie systemowych rozwiązań, po wdrażanie innowacji. W tym czasie zmieniły się przepisy, dostępne technologie i oczekiwania społeczeństwa wobec rolnictwa.
Niezmiennie naszym celem pozostaje promowanie zrównoważonych praktyk rolniczych, zgodnych z prawem i troską o środowisko. Trzy dekady współpracy z rolnikami, naukowcami i partnerami z branży zaowocowały konkretnymi narzędziami, które dziś wspierają wdrażanie zrównoważonych rozwiązań w gospodarstwach.
