Nic tak nie cieszy latem, jak zbiór owoców i warzyw z własnego ogródka czy działki. Jednak letnie miesiące, oprócz radości ze zbiorów, niosą ze sobą ryzyko związane z chorobami i szkodnikami atakującymi rośliny. Duże znaczenie odgrywają niekorzystne warunki atmosferyczne, które sprzyjają pojawieniu się organizmów szkodliwych. Przykładem jest deszczowa pogoda, która zwiększa ryzyko wystąpienia chorób grzybowych, np. w uprawie ogórków i pomidorów.
Zapobieganie i obserwacja podstawą profilaktyki w ochronie zdrowia roślin
Pierwszą zasadą integrowanej ochrony roślin jest zapobieganie, co jest szczególnie istotne na początku uprawy. Odpowiedni dobór odmiany i stanowiska może pomóc w ograniczeniu występowania groźnych chorób i szkodników.
Ważną rolę w zapobieganiu występowaniu chorób i szkodników pełni dbanie o bioróżnorodność. Bioróżnorodny ogród to miejsce, w którym znajdują się różnorodne gatunki roślin oraz takie, które jest przyjazne wszystkim zwierzętom pożytecznym. Im bardziej różnorodny ogród stworzymy, tym bardziej będzie odporny na różne „stresy”, takie jak napływ nowych szkodników, czy ekstremalne zjawiska pogodowe. Pożyteczne zwierzęta, które zaprosimy do naszego ogrodu odwdzięczą się nam m.in. pomagając w walce ze szkodnikami. Jak zatem zwiększyć bioróżnorodność na działce i w ogrodzie? To bardzo proste! Zwierzęta potrzebują znaleźć w ogrodzie zarówno schronienie, jak i źródło pokarmu, dlatego:
- pozostaw pryzmy drewna, gałązki, kamienie – będą stanowić miejsce schronienia owadów,
- zrezygnuj z krótko przystrzyżonego trawnika i zielonych krzewów na rzecz różnorodnych roślin kwitnących i dających owoce, załóż łąkę kwietną, pozostaw dzikie zakątki w ogrodzie,
- zbuduj budki lęgowe dla ptaków i domku dla jeży.
Więcej wskazówek na temat tworzenia bioróżnorodnego ogrodu znajdziesz w naszym poradniku „Wiosna i lato na działce i w ogrodzie”.
Każda rabata w ogrodzie powinna być wyściółkowana naturalnym materiałem, np. przekompostowaną korą oraz zrębkami i trocinami, słomą, kompostem, czy świeżo skoszoną trawą. Ściółkowanie sprzyja prawidłowemu gospodarowaniu wodą, dzięki temu woda paruje wolniej i dłużej utrzymuje się w glebie. Dodatkowo dzięki ściółce chwasty mają ograniczony dostęp do światła i nie rosną tak szybko i często. Chwasty są źródłem pożywienia wielu szkodników, a także miejscem rozwoju niektórych patogenów. Oprócz tego konkurują z roślinami o dostęp do miejsca, wody, światła i składników odżywczych, dlatego tak ważne jest ograniczanie ich rozwoju.
Kolejną ważną zasadą integrowanej ochrony roślin jest obserwacja. Dzięki regularnym obserwacjom możemy w porę zauważyć pierwsze oznaki chorób, działania szkodników lub innych problemów. Regularny przegląd roślin umożliwia wczesne zidentyfikowanie problemów, zanim staną się one poważnym zagrożeniem dla całej uprawy. Dzięki temu możliwe jest zastosowanie niechemicznych metod ochrony, zanim konieczne okaże się użycie środków ochrony roślin.
Obserwacja roślin w 3 krokach
- Regularnie przeglądaj rośliny, najlepiej codziennie lub co najmniej kilka razy w tygodniu. Możesz to robić podczas podlewania lub nawożenia. Jeśli właśnie trwa u Ciebie sezon na ogórki lub pomidory, obserwację tych roślin śmiało połącz ze zbiorami!
- Sprawdzaj liście z obu stron, patrz na pędy, łodygi, kwiaty i owoce. Zwracaj uwagę na plamy, przebarwienia, deformacje lub obecność szkodników.
- Zapisuj swoje obserwacje, daty i ewentualne kroki, które zostały podjęte w celu ochrony roślin. To pomoże w monitorowaniu postępów i planowaniu kolejnych działań. Te obserwacje okażą się pomocne w planowaniu upraw na kolejny sezon.
Metody niechemiczne mają pierwszeństwo
Ostatnim elementem integrowanej ochrony roślin interwencja. W walce z organizmami szkodliwymi w pierwszej kolejności stosujemy metody niechemiczne. Gdy metody niechemiczne okażą się nieskuteczne, w ostateczności można zastosować chemiczne środki ochrony roślin. Przykładem metody nie chemicznej jest ręczne usuwanie chwastów lub obrywanie liści z objawami chorobowymi. W integrowanej ochronie roślin istotne jest również stosowanie metod biologicznych, takich jak biologiczne środki ochrony roślin, np. na bazie bakterii i grzybów pożytecznych lub wprowadzanie naturalnych wrogów szkodników. Przykładem są larwy biedronek, które są naturalnymi wrogami mszyc. Więcej na temat dostępnych metod przeczytać można w tym artykule.
Bezpieczne opryski na działce i w ogrodzie
Biologiczne czy chemiczne – środki ochrony roślin należy stosować tak jak leki, czyli w ściśle określony sposób i zgodnie z etykietą produktu. Zanim sięgniesz po preparat, upewnij się z jakim problemem w swoim ogrodzie masz do czynienia. W razie wątpliwości warto zapytać doświadczonego ogrodnika bądź sprzedawcy środków ochrony roślin, który powinien mieć wiedzę w tym zakresie. Przed przystąpieniem do wykonywania oprysku, ważne jest przestrzeganie poniższych zasad.
- Przeczytaj etykietę – koniecznie przeczytaj dołączoną do opakowania instrukcję. To najlepsze źródło informacji o bezpiecznym i efektywnym stosowaniu środków ochrony roślin. Etykieta zawiera także informacje dotyczące zagrożeń i zasad bezpieczeństwa oraz warunków przechowywania Pamiętaj, że treść instrukcji danego preparatu może się zmienić, dlatego za każdym razem należy się z nią zapoznać.
- Stosuj tylko w uzasadnionych przypadkach – stosowanie chemicznych środków ochrony roślin powinno być ostatecznością. W pierwszej kolejności wykorzystaj niechemiczne metody ochrony roślin. Używaj środków ochrony roślin tylko na rośliny zainfekowane przez choroby lub zaatakowane przez szkodniki.
- Bezpieczne przechowywanie – preparaty przechowuj zawsze w oryginalnych, szczelnie zamkniętych opakowaniach. Nigdy nie wykorzystuj pustego opakowania do innych celów. Przechowuj je w zamkniętej szafce, z daleka od produktów spożywczych, w miejscu niedostępnym dla dzieci i zwierząt. Zwróć szczególną uwagę na preparaty biologiczne – mogą one wymagać przechowywania w lodówce.
- Bezpiecznie i z głową – zanim przygotujesz ciecz do zabiegu, załóż odzież ochronną – rękawice, maseczkę, kombinezon, nienasiąkliwe buty, okulary. Nie ulegaj złudzeniu, że produkty biologiczne nie wymagają stosowania odzieży ochronnej. Unikaj kontaktu cieczy ze skórą. Podczas zabiegu ani tuż po jego zakończeniu nie wolno jeść, pić ani palić papierosów.
- Odpowiednie dawki i terminy – przed zastosowaniem środków ochrony roślin każdorazowo zapoznaj się z zaleceniami znajdującymi się na etykiecie. Nie przekraczaj zalecanej dawki preparatu. Wykonuj zabiegi w określonych terminach i czasie zgodnym z zaleceniami. Sporządzaj tylko tyle cieczy, ile jest niezbędne do wykonania zabiegu.
- Odpowiednia pogoda i pora – zabiegi wykonuj w odpowiednim czasie, porze dnia, a także dogodnych warunkach pogodowych. Kwitnące rośliny opryskuj zawsze wieczorem, gdy nie latają już pszczoły, a także gdy jest sucho, nie pada deszcz ani nie ma silnego wiatru.
- Higiena po zabiegu – po wykonanym zabiegu umyj ciepłą wodą z mydłem ręce i całe ciało. Ubrania, które mogły mieć kontakt z cieczą dokładnie wypierz.
- Zagospodarowanie pustych opakowań – puste opakowanie po zastosowanym środku ochrony roślin należy trzykrotnie wypłukać w momencie przygotowania oprysku, a ciecz po wypłukaniu wykorzystać do oprysku. Trzykrotnie wypłukane, suche oraz zakręcone opakowanie należy oddać do sklepu. Więcej informacji na temat zwrotu pustych opakowań znajdziesz na stronie Systemu PSOR.
Pamiętaj, że każda decyzja, którą podejmujesz na swojej działce lub w ogrodzie ma znaczenie. Dbaj o bioróżnorodność w ogrodzie, obserwuj rośliny a w razie wystąpienia problemu, pamiętaj, że zgodnie z integrowaną ochroną roślin pierwszeństwo mają metody niechemiczne.
Zastanawiasz się, jak wygląda integrowana ochrona roślin w praktyce? Odwiedź nasze media społecznościowe! Na Facebooku oraz Instagramie wspólnie z Małgorzatą Chrabąszcz, autorką bloga Ogród przydomowy pokazujemy, jak uprawiać ogórki i truskawki zgodnie z integrowaną ochroną roślin. Możesz także pobrać bezpłatne poradniki dotyczące uprawy tych roślin klikając w okładki zamieszone poniżej.
