MIT: Środki ochrony roślin są szkodliwe dla zdrowia

Fakt: Poprawnie stosowane środki ochrony roślin nie stanowią zagrożenia dla zdrowia człowieka ani zwierząt.

Często mówi się, że pestycydy są szkodliwe dla zdrowia. Takie stwierdzenie to pewne nadużycie. Warto pamiętać, że środki ochrony roślin to substancje chemiczne o zróżnicowanych właściwościach i zastosowaniu – tak jak inne preparaty, którymi posługujemy się w codziennym życiu (płyn do mycia urządzeń sanitarnych, płyn do mycia naczyń, pasta do zębów, szampon, leki). Podobnie zatem jak inne środki chemiczne stosowane są poprawnie lub nie. Każdy środek ochrony roślin (w odróżnieniu od tzw. chemii gospodarczej) zanim zostanie dopuszczony do sprzedaży i użycia, jest skrupulatnie badany i oceniany pod kątem wpływu na środowisko (woda, gleba, organizmy pożyteczne, fauna i flora), wpływu na użytkowników tych produktów oraz na osoby postronne oraz pod kątem ich skuteczności. Oceny takie prowadzone są najpierw przez ekspertów unijnych, a następnie przez ekspertów krajowych.

FAKT: Środki ochrony roślin są bezpieczne dla środowiska naturalnego

Fakt: Środki ochrony roślin podlegają tak rygorystycznym kontrolom, że poprawnie stosowane nie mogą szkodzić środowisku naturalnemu.

Prawidłowo stosowane pestycydy są neutralne dla środowiska i organizmów pożytecznych. Każdy środek ochrony roślin, zanim zostanie dopuszczony do obrotu i stosowania, jest skrupulatnie badany i oceniany przez ekspertów. Sprawdza się, czy jego użytkowanie może mieć negatywny wpływ na środowisko. Dopuszczane do sprzedaży są tylko takie preparaty, które – stosowane zgodnie z zaleceniami producenta – nie stanowią zagrożenia dla środowiska. Dodatkowo środki ochrony roślin dla zwiększenia bezpieczeństwa zastosowania zawsze mają podane okresy karencji i prewencji. Okres karencji to czas, który musi upłynąć od ostatniego zabiegu z zastosowaniem środka ochrony roślin do momentu bezpiecznego zbioru roślin przeznaczonych do spożycia (owoców lub warzyw). Okresy karencji różnią się zarówno w zależności od rodzaju rośliny, jak i preparatu ochrony roślin i zawsze są podane w instrukcji stosowania. Z kolei okres prewencji to czas, który musi upłynąć między zabiegiem z użyciem środka ochrony roślin a pierwszym oblotem roślin kwitnących przez pszczoły, zapobiegający ich zatruciu. Okres prewencji, jeśli obowiązuje dla danego środka, zawsze jest podany w instrukcji stosowania.

MIT: Tzw. żywność ekologiczna jest "niepryskana"

Fakt: W produkcji ekologicznej stosuje się środki ochrony roślin przeznaczone do upraw ekologicznych. Pestycydy dopuszczone do stosowania w uprawach ekologicznych są jednocześnie stosowane w rolnictwie konwencjonalnym.

Każde warzywo i każdy owoc są żywymi roślinami. Ich uprawa – niezależnie o tego, czy mówimy o uprawie konwencjonalnej, czy ekologicznej – narażona jest na podobne zagrożenia ze strony chorób, szkodników i chwastów. Dlatego konieczne jest przeciwdziałanie tym zagrożeniom, czyli stosowanie preparatów, niezależnie czy gospodarstwo posiada status ekologicznego, czy konwencjonalnego. Co jednak istotne, w przypadku rolnictwa ekologicznego można stosować wyłącznie środki ochrony roślin dopuszczone do stosowania w rolnictwie ekologicznym. Nadzór nad procesem dopuszczania środków do stosowania w uprawie ekologicznej prowadzi Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy w Poznaniu. Listę środków ochrony roślin dopuszczonych do stosowania w rolnictwie ekologicznym można znaleźć na stronie: ior.poznan.pl.

FAKT: Stosowanie środków ochrony roślin jest ściśle uregulowane i kontrolowane

Fakt: Środki ochrony roślin to obok lekarstw najbardziej monitorowana i uregulowana prawnie gałąź przemysłu chemicznego. Istnieją bardzo szczegółowe przepisy, wspólne dla całej Unii Europejskiej, regulujące dopuszczenie do obrotu i stosowania środków ochrony roślin. Rolnik nie ma swobody w korzystaniu z tych preparatów.

Środki ochrony roślin są poddawane wieloletnim, złożonym badaniom dotyczącym ich potencjalnego wpływu na zdrowie człowieka. Takie testy są prowadzone przez certyfikowane laboratoria GLP (działające według systemu norm Good Laboratory Practice, a więc zgodnie z normami zdefiniowanymi przez Ministerstwo Zdrowia). Więcej o regulacjach prawnych dotyczących środków ochrony roślin można znaleźć TUTAJ.

MIT: Środki ochrony roślin są stosowane po to, aby rolnicy mieli wyższe plony i dzięki temu mnożyli zyski, kosztem zdrowia konsumentów

Fakt: Środki ochrony roślin służą do ochrony roślin przed szkodnikami i chorobami. W wyniku żerowania szkodników i porażenia roślin przez chorobę owoce i warzywa mogą stać się dla człowieka niezdrowe, a rolnik utraci swój plon.

Środki ochrony roślin mają istotny wpływ zarówno na wielkość, jak i jakość plonów. Uprawiane rośliny stanowią zaś pożywienie dla człowieka, ale człowiek nie jest jedynym ich konsumentem. Konkuruje m.in. z owadami, bakteriami i grzybami, dlatego stosowanie preparatów chemicznych istotnie zwiększa ilość i poprawia jakość pożywienia. Środki ochrony roślin są niezbędne, aby uzyskać plon o zadowalającej jakości i bezpieczny dla zdrowia człowieka. Co więcej, wiele patogenów roślin produkuje substancje szkodliwe. Produkty z roślin pozbawionych ochrony, a porażone np. chorobami grzybowymi, mogą zawierać liczne niebezpieczne toksyny (tzw. mikotoksyny).

Czy pestycydy trują? Fakty i mity